Mallen

Kleine serieproductie in 3 dimensies

Reeds vrij vroeg tijdens de bouw van de modelbaan had ik mallen nodig. Immers, bij de bouw van de perrons van het station 'Boulroie' had ik perronboorden nodig naar Belgisch voorbeeld. Vermits ik in totaal zo'n 18 meter perron op m'n baan heb, goed voor 30 meter perronboord (niet alle boorden zijn zichtbaar of hoeven 'echte' perronboorden te hebben), was serieproductie zeker nuttig.

De werkwijze was steeds dezelfde: een origineel maken (in styreen of uitgesneden in gips), in een bakje plaatsen (ik gebruik hiervoor vaak mijn lege sigarenkistjes), ingieten, laten uitharden, afgietsels maken (in gips of kunststof)

De foto's hierboven tonen enkele originelen

In het begin (2002) gebruikte ik hiervoor latex gietrubber. De voor- en nadelen op een rijtje:

• + : Goedkoop (ongeveer 10 Euro per liter)
• + : Geen menging vooraf nodig (gewoon gieten uit de bus)
• - : Meerdere dunne lagen nodig, met tussenpozen van ongeveer 12 uur
• - : Kans op scheuren van de mal na veelvuldig gebruik, vooral bij kleinere stukken
• - : Krimpt en verhard op termijn
• - : Losmiddelen nodig voor kunststof
• - : Gevoelig voor zonlicht en warmteverschillen

Ondanks de nadelen heb ik hiermee toch heel wat behoorlijke boordsteentjes, maar ook de steunmuren voor het station kunnen afgieten (in gips). Dat ik losmiddelen nodig had wanneer ik kunststof (polyurethaan giethars) wou afgieten, heb ik tot mijn spijt mogen ondervinden. De latex mal was klaar voor de vuilbak. Dat was één van de redenen waarom ik sinds 2004 ben overgeschakeld op siliconen gietrubber (Neukasil RTV 102):

• + : Kan in één keer ingegoten worden (mits eerst het origineel licht in te borstelen met de gietrubber om luchtbellen te voorkomen)
• + : zeer stevig en vormvast
• + : zeer gedetailleerde afgietsels mogelijk
• + : geen losmiddelen nodig voor kunststof of gips
• + : behoudt zijn eigenschappen, ook op termijn
• - : vrij duur (ongeveer 35 Euro per liter)
• - : precieze menging nodig met verharder (5 à 10 %, maar mijn winkel geeft slechts 5% mee, dus héél precies afmeten of extra verharder kopen)
• - : vrij lange uithardtijd (enkele dagen, maar de winkelier beveelt één week aan)
• - : zeer kleverig (lastig bij het ingieten)

Linksboven ziet U een (afgeleefde) Latex-mal, Rechts een ook veelgebruikte Siliconen exemplaar

Zoals gezegd giet ik af met:

• Gips ('fijne plaaster' van Brico), twee delen poeder op één deel water en een likje acrylverf (om het gips beter verwerkbaar en steviger te maken)
• Kunststof: polyurethaan 2-komponenten giethars (Neukadur multicast 5)
  
  

Voorbeelden van afgietsels ziet U hierboven: links gips, rechts Polyurethaan

Met die siliconenrubber heb ik intussen verder mallen voor boordsteentjes gemaakt (van een nieuw origineel uit styreen), straten, typische NMBS-hekjes, attributen voor het 'Boulroie'-station,...