Gevellampen

hangend aan de muur

Dit verscheen in Modelspoormagazine 80. Daar vind je meer tekst en afbeeldingen ...

Huizen in de stad hebben vaak straatverlichting aan de gevels. Bij het bouwen willen we deze lampen graag meteen monteren, maar dat is niet zonder risico. Tenzij we die gevellantaarns afneembaar maken…



Rekening houdend met een verlanglijstje kwam ik tot het afgebeelde ontwerp. De afwerking van het lampuiteinde zelf heb ik er niet bij getekend omdat dit weinig te maken heeft met de essentie van dit bouwverhaal. Een lampenkap kan je naar eigen smaak model geven. Er zijn ook weinig maataanduidingen aangegeven op de tekening. Enkel de kleine SMD-LED en het stopcontact van het stekkersysteem zijn hiervoor bepalend.

 


Ons stekkersysteem is erg eenvoudig. Het stopcontact bestaat uit een strip contacten zoals op printplaten worden gebruikt. De stekker is gemaakt van dunne, volle elektriciteitdraad, die we plooien: een U-vormig draadje waarbij de draden 2,5 mm van elkaar verwijderd zijn. Enkele van deze gevormde draadjes steken we nu in onze lat met “stopcontacten”.
Nadat je de draadjes van wat vertinningsmiddel hebt voorzien, leg je de SMD-LED op zijn plaats. Een millimeter of twee van de connector vandaan is een goede afstand. Omdat de polariteit van belang is bij de aansluiting, kan je de SMD’s het best in dezelfde richting aansluiten. Bij het solderen zelf dien je ervoor te zorgen dat de Led goed blijft liggen. Je kunt hem zelfs wat inklemmen tussen de draadjes. Na het solderen kan je de lus van de aansluitdraadjes verwijderen.

Links ziet U een zijaanzicht, waarbij opvalt hoe het systeem met een stekkersysteem doorheen de muur gaat: het stopcontact zit in de muur. Hieraan kunnen de aansluitdraden bevestigd worden.
De onderzijde van de lantaarn zelf bestaat uit een zeer kleine SMD-LED, waarop een lichtgeleider door een messing buisje loopt. De verbinding tussen beide delen wordt verstevigd door een klein plaatje, dat zowel aan de Led als aan het messingbuisje wordt gekleefd.
Rechts op de tekening ziet U een vooraanzicht, waarbij vooral opvalt dat de aansluitdraden van de Led rechtstreeks in het stopcontact kunnen gestoken worden. De vorm van het verstevigingplaatje is hier ook beter op te zien.

 


We kunnen nu het steunplaatje maken. We gebruikten hiervoor een restje styreenplaat van 0,5mm dik. Een stukje gaatjesprint helpt ons om de plaatsbepaling van de gaatjes precies uit te voeren. Met de geboorde gaatjes als referentiepunten kunnen we de verdere vorm van het steunplaatje bepalen. Het bovenste steeltje hoort 1mm breed te zijn en ongeveer 12mm lang, het bredere onderste deel, dat het stopcontact aan het oog moet onttrekken, hoort 6 op 3 mm groot te zijn.
Dit uitgesneden plaatje kunnen we hierna aan de SMD-LED vastlijmen met een drupje secondenlijm.


We kunnen nu aan de slag gaan met de mast van de gevellantaarn. Een stukje messingbuis van 1,3mm dik wordt op een lengte van 4cm gebracht en grondig ontbraamd. Uit een stuk lichtgeleider snijden we een stuk af dat iets langer is.
We gebruikten een 8mm brede stang om het buisje rond te plooien. Na het buigen kan je best eerst het buisje aan de steun lijmen om daarna de lichtgeleider doorheen het buisje tot op zijn plaats te duwen.

 


Voor de lampenkap van onze lichtmast hebben we gekozen voor een eenvoudig model: een ronde “spiegel”. Deze ronde vormpjes kan je met een stans en een flinke tik van een hamer snel uit een stukje dun styreen snijden. Midden in deze kleine cirkeltjes markeren we het centrum en kunnen we de juiste breedte uitboren.
Door het gaatje net iets te smal te boren, gaat het dunne styreen zich vastklemmen, wat vervormen en de gewenste bolle kapvorm aannemen.


Om er voor tezorgen dat dit kapje langs de bovenzijde geen licht doorlaat gebruiken we dikke zwarte verf rond de messingbuis en bovenaan de lampenkap. Nu kunnen we meteen ook de lampvoet afdekken. Vooral aan de voet is het blokkeren van strooilicht absoluut nodig. Om een voldoende lichtopbrengst aan het uiteinde van de lichtgeleider te hebben hoort onze Led flink wat licht te produceren, en dit mag aan de voet van de lantaarn niet doorschemeren. Het is een goed idee om je SMD aan zijn maximale doorlaatstroom van 20mA te laten branden om bij gedempt omgevingslicht te zien waar er nog licht doorsijpelt.

 


We kunnen de lantaarns met de hand verven, maar zeker bij kleine series én om de details beter te laten uitkomen is een airbrush toch wel handig. We moeten bij deze methode er uiteraard voor zorgen dat we én een goed handvat hebben, en dat we de niet te schilderen delen afschermen. Ook de uithangende stukjes van de lichtgeleiders worden even afgeplakt.
Na dit spuitwerk en het uitharden van de verf kunnen we de tape verwijderen en het uiteinde van de lichtgeleider afknippen.


Uiteraard moet de gevel zelf nog voorbereid worden om het stopcontact te plaatsen. We kiezen een geschikte hoogte voor de lampvoet en boren twee fijne gaatjes op een horizontale lijn, met een tussenafstand van 2,5mm. Deze gaten ruimen we verder uit met een dikker boortje van 2,5mm. Op deze manier krijgen we twee grote gaten die elkaar net niet raken. De tussenruimte kunnen we nu wegvijlen, zodat we een ovale opening krijgen.

 


We gebruiken een afgeknipt stukje van de connector om de precieze maat van het gat te bepalen. We vijlen het gat verder in vorm en lijmen de connector in het gat met transparante contactlijm. Zorg ervoor dat de muur en het stopcontact vlak liggen, zodat je een zo goed mogelijk contact hebt zonder dat de lantaarn een eind van de muur hangt.


We kunnen ons lantaarntje nu gerust plaatsen, en indien nodig later nog eenvoudig verwijderen. De totale tijd dat je nodig hebt om een dergelijk lampje te maken – een uurtje wanneer je er enkele tegelijk maakt – is behoorlijk kort. Op deze manier lijkt het ook mogelijk om lichtreclames of andere gevelverlichting verwijderbaar te monteren.


©2009 Gerolf Peeters - aangepast op 03.05.2009 Zie ook: buislampen - wandlampen - zelfbouw seinen